Türkiye, Okuma Yazma Platformu Wattpad’i Dünyada ilk Erişime Engelleyen Ülke Oldu

Hikaye ve şiir paylaşım platformu Wattpad, Türkiye’den erişime kapatıldı.

Dünyada Wattpad’ı en çok kullanan ülkelerden biri Türkiye. Bu platformdan hepsi de kitapları yüzbinler satan çok sayıda yeni yazar çıktı.

Wattpad, kullanıcıların kendi hikayelerini yazıp yayınladığı, başkalarınınkini de okuyup etkileşimde bulunduğu popüler bir sosyal hikaye anlatım platform.

2006 yılında kurulan platform, yazarlar ile okuyucular arasında doğrudan etkileşime olanak tanıyor. Kullanıcılar hikayelerini bölüm bölüm veya tek seferde yayımlayabilir ve diğer kullanıcıların yorumlarıyla yazılarını geliştirebilirler. Wattpad’in en çok kullanıldığı dört ülke ABD, Hindistan, Filipinler ve Türkiye.

İfade Özgürlüğü Derneği’nin (İFÖD) kurucularından Prof. Dr. Yaman Akdeniz, Türkiye’de birkaç gün önce Wattpad’in erişime engellendiği bilgisini kamuoyuyla paylaştı. Akdeniz, İFÖD’ün EngelliWeb projesinin X hesabı üzerinden, Aile ve Sosyal Bakanlığı’nın talebiyle Ankara 10. Sulh Ceza Mahkemesi’nin 12 Temmuz tarihinde 2024/6507 sayılı kararıyla Wattpad’in yasaklandığını duyurdu.

Akdeniz, Perşembe günü Wattpad kullanıcısı ve “kamu gözcüsü” sıfatıyla platform hakkında verilen erişim yasağına karşı Ankara 10. Sulh Ceza Hakimliği’ne itiraz başvurusunda bulunduğunu açıkladı.

Sosyal medya platformlarında Türkçe hikaye paylaşımı olanağı da sunan Wattpad’in yasaklanmasına özellikle gençler tepki gösteriyor. Sosyal medyada “Wattpad’ime dokunma” gibi etiketlerle yapılan paylaşımlarda Aile ve Sosyal Bakanlığı’nın başvurusuyla yasaklama kararı gerekçesi sorgulanıyor.

Paylaşımlar üzerine Wattpad’in resmi X hesabı aracılığıyla Türkiye’deki yasaklamaya ilişkin kısa bir açıklama yapıldı.

Wattpad platformu, Türkiye’deki kullanıcılarına seslenerek, “Merhaba Wattpad’ciler, Türkiye’de Wattpad’e erişimde bir sorun olduğunun farkındayız ve bu sorunun bizim tarafımızdan kaynaklanan teknik bir sorunla ilgili olmadığını doğruladık. Türkiye’deki Wattpad kullanıcılarının erişimini yeniden sağlamak için durumu ve seçenekleri inceliyoruz” mesajını paylaştı.

VOA Türkçe Wattpad’e email yoluyla bilgi talebinde bulundu ancak henüz yanıt alamadı.

Akdeniz: “Bırakınız gençler okusunlar, AYM kararına rağmen ısrarla yasaklama var”

VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Prof. Dr. Akdeniz ise, Wattpad’in gençler tarafından okuma ve yazma amaçlı kullanılan bir platform olduğunu belirterek, “Bu dijital çağda gençlerimiz, genç kuşaklar okumuyorlar diye şikayet ediyoruz. Oysa herhangi bir görselliği olmayan sadece okuma ve yazma olanağı sunmakta olan bir internet platformu hiçbir açıklama olmaksızın yasaklanıyor. Bırakınız gençler okusunlar. Bu yasaklama, Anayasa Mahkemesi’nin açık hak ihlali kararlarına rağmen kanundaki ‘milli güvenlik, kamu düzeni, genel sağlığı korumak’ gibi gerekçeli hükme dayandırılmış görünüyor” dedi.

Ankara 10. Sulh Ceza Mahkemesi’nin Wattpad aleyhine erişim yasağı kararıyla Türkiye’yi dünyada ilk kez bu platformu yasaklayan ülke konumuna getirmiş olabileceğini belirten Akdeniz, bakanlık talepli yasaklama kararını Anayasa’ya ve Anayasa Mahkemesi’nin yakın geçmişte verdiği hak ihlali kararlarına aykırı bulduğunu kaydetti.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın talebiyle 5651 sayılı internet ortamına ilişkin kanundaki muğlak ifadelere sahip düzenleme gerekçe gösterilerek yasaklama yapıldığını söyleyen Akdeniz, 75 dilde içeriği ve 90 milyonu aşkın kullanıcısı olan Wattpad’in tümüyle yasaklanması için gerçekçi bir gerekçe olmadığı görüşünü paylaştı.

Akdeniz, “Yasaklama gerekçesi, Türkiye’de ansiklopedik bilgi sitesi Wikipedia’nın engellenmesi, Jinnews gibi Kürt haber siteleri, Odatv, Independent gibi haber siteleri ve Ekşi Sözlük’ün ise yakın zamanda deprem sonrası engellenmesi için kullanılmış olan hüküm olarak görünüyor. Karar metni detayı bizimle paylaşılmadığı için tam gerekçeyi henüz bilmiyoruz. Yani ‘milli güvenlik ile kamu düzeni korumak, suç işlenmesini önlemek, genel sağlığı korumak gibi sebeplerinden birisi veya birkaçına istinaden Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı talepte bulunmuş olabilir. Ama tam olarak hangi gerekçeyle yasaklama talep edilmiş henüz açıklanmadı. Wattpad’in içeriğini incelediğiniz zaman ne milli güvenliği, ne kamu düzenini veya genel sağlığı korumayı gerektirecek bir şey olduğunu zannetmiyoruz. Benim tahminim müstehcen bazı içeriklerden rahatsız olundu. Fakat sitede herhangi bir görsel materyal yok, görsellik yok, bunun da altını çizmek lazım. Dolayısıyla tamamen kitap bölümleri, yazılı içerikler var. Yani okumak isteyenler isterse okuyabiliyor ve yazmak isteyenler de yazabiliyor. Platform ayrıca 13 yaşından büyük olma kuralı uyguluyor” diye konuştu.

AYM’nin hak ihlali kararı

Gençlere neyi okuyup okuyamayacakları konusunda sadece ailelerince müdahale edilebileceğini kaydeden Akdeniz, buna rağmen Anayasa Mahkemesi’nin hali hazırda hak ihlali kararı aldığı bir yasa maddesi gerekçesiyle bakanlık tarafından yasaklama getirilemeyeceğini dile getirdi.

AYM, 10 Ocak’ta yayımladığı gerekçeli kararıyla; 5651 sayılı “İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun”da, 2020 Temmuz ayında yapılan değişiklikleri iptal etmişti.

Böylece AYM, sulh ceza hakimliklerine “kişilik hakları gerekçesi ile haber ve içeriklere erişim engellemesi ve içerik silinmesine olanak sağlayan” yasa hükmünü Anayasa’ya aykırı buldu.

Ancak AYM’nin “doğacak hukuksal boşluk kamu yararını ihlal edecek” görüşü nedeniyle söz konusu engelleyici hüküm, 10 Ekim 2024’e kadar halen yürürlükte.

Akdeniz, “Eğer Ankara 10. Sulh Ceza Hakimliği’ne yaptığımız itiraz başvurumuz reddedilirse Anayasa Mahkemesi’ne başvuracağım. Hatta Anayasa Mahkemesi’nin tüm bu gerekçelerle birlikte hızlı karar vermesini de talep edeceğim. Dolayısıyla Wattpad’in tümüyle yasaklanmasıyla çok ölçüsüz ve sadece yasaya değil aynı zamanda Anayasa’ya ve Anayasa Mahkemesi kararlarına aykırı ağır bir müdahale söz konusu” dedi.

Türkiye’deki yayınevleri ise Wattpad’in ülkede ofis açmasını talep etti

Ayrıca dünyadaki benzer örnekleri gibi Wattpad’de yazılmış, üretilmiş kitapları, Türkiye’deki bazı yayınevleri de yayımlamış durumda.

Bu yayınevlerinden Ephesus ve Guardian, Instagram hesapları aracılığıyla Wattpad’in kapatılmasıyla ilgili birebir aynı yazılı açıklamayı yaptı.

Yasaklama gerekçesine ilişkin herhangi bir bilgi olmaması nedeniyle yayınevleri, Wattpad’in Türkiye’de çok sayıda okuyucusu olduğunu belirterek, bu platforma ülkede ofis açma önerisini paylaştı.

VOA Türkçe’nin ulaştığı bir yayınevi yetkilisi ise, “Türkiye’de çok sayıda kullanıcısı varken biz Wattpad’in Türkiye’de ofis açması gerektiğini düşünüyoruz. Ancak yasaklama gerekçesine ilişkin hukuki detayları bilmiyoruz. Bu aşamada hukuki süreci izleyeceğiz” ifadesini kullandı. Söz konusu yetkili, adına haberde yer verilmemesini talep etti.