Günün Kitabı | Faydacılık | John Stuart Mill

Kitap değerlendirme yazarı: Ali İhsan Dilmen

Günümüz toplumunda değişik değerlendirmelere tabi tutulan “Faydacılık, çıkarcılık ve maslahat” olarak kullandığımız kavramın içeriği ve taşıdığı anlam itibariyle zihnimizde yaptığı çağrışımı önemli buluyorum.

Bu sebeple daha önce aynı düşünürden okuduğum Özgürlük kitabının bende bıraktığı olumlu etki sebebiyle bu kitabını okumayı da önemli gördüm.

Gündelik hayatta hemen hemen olumsuz anlamda kullandığımız faydacılık kavramı daha çok çıkarcılık şeklinde yorumlandığından zihnimizde bu kavram olumlu çağrışım yapmamaktadır.

Halbuki faydacılık bizlerin davranışlarında çok önemli fonksiyon görmektedir.

Fayda dediğimiz kavram ve fayda gözetme gibi bir tutumumuz olmasa idi eylemlerimiz amaçsız hale gelirdi ve doğrusu bunu hiç birimiz istemezdik.

Önemli olan faydanın ahlaki tutumla ve başkalarına zarar vermeden ve hatta kendimiz dışındakilerin de istifade edeceği, toplumsal çıkara hizmet edecek şekilde yorumlanması ve eyleme dönüşmesini sağlayacak şekilde davranıldığında kişiler arasında dayanışma ve sevgiyi artırma potansiyeli taşımaktadır.

Neyin doğru ve içinde ahlak ve erdemi barındıran bir faydacılığın kapsamı içine girdiği bilgisine sahip olmak için kitabın okunmasını cesaretle önerebilirim.

Kitapla ilgili bir değerlendirmede bulunan Ahmet İnsel, “Faydacılık, Batı düşünce dünyası içinde, felsefi sistem ve toplumsal konularda yönlendirici bir yöntem olarak modern zamanların egemen akımlarından biridir.

Hatta en güçlü düşünce akımı olduğu söylenebilir.

Ama bu egemen akım, aralarında ciddi farklar bulunan birçok faydacılık akımı veya yorumunu içinde barındırır.

Faydacılığın farklı siyasal akımlar ve siyasal ve iktisadi düşünce sistemleri içinde az veya çok etkili olmasını sağlayan, onun bu çoğul halidir.

Faydacı aklın eleştirisi isimli kitapta, farklı faydacılıkları, pratik faydacılık, kurumsal ya da pozitif faydacılık, felsefi ve normatif faydacılık olarak tasnif edip gruplandırarak her birinin kendi içinde değişik ve seçkinci versiyonlarının varlığını ifade etmiştir.”

Yapılan bu tasnif ve gruplamalar, faydacılık düşüncesinin boyutlarının insan ve toplum hayatına etkilerinin ne denli önem arzettiğini ifade etmek bakımından çok değerlidir.

KİTAP TANITIM BÜLTENİNDEN | PİNHAN YAYINCILIK

Faydacılık öğretisi, her tür ilişkisinde iktisadi olanı merkeze almış gibi görünen çağdaş dünyanın en yaygın ahlaki ve siyasal eğilimlerinden biridir. Öyle ki önde gelen çağdaş siyaset felsefesi kuramcıları tarafından “faydacılığın, geri plânda gizli duran, karşısında başka kuramların iddiada bulunup kendilerini savunmalarını gerektiren bir zemin olarak işlediğine” inanılmaktadır.

 John Stuart Mill, faydacılığın ilkelerini günümüzde halen okunan kısa denemesiyle en veciz şekilde belirlemiş filozoftur. Mill’in Faydacılık’ı, bugün artık çok daha çetrefil bir hal almış olan bu öğretiyi, deyim yerindeyse ilmekler birbirine iyice dolanmadan önceki yalın ve ilksel haliyle anlamamızı sağlayacak bir metindir. Hatta kimilerince Faydacılık, “Aristoteles’in Nikomakhos’a Etik’i ve Kant’ın Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi düzeyinde önemli, ahlak felsefesinin başlıca eserlerinden biri” olarak değerlendirilmektedir.

Çevirmen:       Gökhan Murteza

Yayın Tarihi:   03.10.2017

ISBN:   9786059460316

Dil:      TÜRKÇE

Sayfa Sayısı:   104

Cilt Tipi:          Karton Kapak

Kağıt Cinsi:     Kitap Kağıdı

Boyut: 13.5 x 21.5 cm