Dolar 34,8658
Euro 36,6217
Altın 3.046,37
BİST 10.058,47
Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
Hatay 16 °C
Hafif Yağmurlu

Akademik Acizlik | Zafer Kalfa

02.01.2021
2.099
A+
A-
Akademik Acizlik | Zafer Kalfa

İlk kez 1996 yılında okuduğum bir kitabı geçenlerde tekrar elime aldım; Fikret Mualla… Sevgili dostu Abidin Dino’nun yazdığı, 1980’de İstanbul’un Yaylacık Matbaası’nda basılmış bu kitabı babamın kütüphanesinde bulmuş sonra bir fındık ayında, rahmetli dedemin köyünde okumuştum, Trabzon’da.

Ondan sonra en son 2004 yılında, RolloMay’in Yaratma Cesareti’ni(Alper Oysal’ın çevirisiyle) okurken bu denli zevk aldım. Bu iki kitap (elbette örnekleri çoğaltabilirim) bana, en girift meselelerin dahi insanı bunaltmadan öğretilebileceğini göstermiştir. İsmail Tunalı’yı elime aldıktan otuz dakika sonra bırakmışımdır. Mesela ve bunun bir kayıp olduğunu halâ düşünmüyorum. Rollo May veya Abidin Dino’nun boş adamlar olduğunu kim söyleyebilir?

Neden sonra, hayıflanmadan edemedim; son yıllardaki akademik çalışmalarım gereği elimin altından yüzlerce makale ve lisansüstü tez geçmişti; neredeyse hiçbiri okumaya değmezdi. Neden? Çünkü sadece bilgi aktarıyorlar ve üstelik aktardıkları bilgilere kendileri de inanmadığı için beni cezbetmiyorlar. Tıpkı bir insan gibi, bilgiyi tanımamızın yolu da sevmektir. Abidin Dino’nun başarısı budur işte; Mualla’yı, dönemin İstanbul’unu, Babıali’yi, yağmuru ve çamuru hatta… Size sevdirir ve sonra onları öğretir. Satır aralarında Batı sanatının ustalarından veya Mesnevi’den örnekler vermeyi ihmal etmeden hem de…

*

Hayıflandım, çünkü bugün, hem bilimsel hem edebî olunabileceğini kanıtlamak için çok çaba harcıyorum. Vasıf Kortun’un 1998’de kullandığı ifadeyle; “teoriye kanıt süsü vermeyi deneyen, isim serpiştirmeci akademisyenler” tarafından neredeyse işgal edilmiş bir sahada belki de imkânsız bu; bilemiyorum. Günümüz akademisyenleri, bu gülünç denilebilecek tabuları nedeniyle yalnızca sanat yazımının gelişmesi önünde engel oluşturmuyorlar; sözüm ona dört elle sarıldıkları bilimsel kuram ve kavramlara da aslında tümüyle aykırı davranıyorlar ve korkarım ki onları takip eden lisansüstü öğrencileri için de pek bir umut yok. Çok acı.

Şunu en baştan ortaya koyalım: Teori, kanıt değildir. Atıf da bilim değildir. Teori (kuram), bir varsayımdır ve sizi hiçbir şekilde haklı çıkarmaz. Kaldı ki kuram, bugünün akademisinde ayıplanan, küçümsenen bir şeydir. Ne yazık ki yazarın yaşı veya unvanı ölçüsünde kuram sunabileceğine inanır hakemlerimiz gibi jüri üyelerimiz de. Bu yüzden bir lisansüstü öğrencisinden doçentlik için başvuru yapacak bir öğretim üyesine kadar camiadaki pek çok kişi, o meşhur sonuç bölümlerine kendi düşüncelerini yazmaya cesaret edemezler. Zamanla bu bir tabuya dönüşür ve anlama, çıkarım elde etme ya da yorum geliştirme yetisini tümüyle yitirmiş yüzlerce insanın, beyni pırıl pırıl gençlere hocalık ettiği yerlere dönüşür akademiler. O halde bunca kitabı, bunca makaleyi neden okumuşlardır? (Okumuşlar mıdır?).

Yüksek lisans öğrenimim sırasında yazdığım bir makale, dersin öğretim üyesi profesör tarafından ödev olarak kabul edilmemişti. O sıralar Tolstoy’un Sanat Nedir kitabı üzerinde hararetle çalışıyordum ve kendimce bir iddiam vardı. “Hayır” dedi profesör, “Sen bu yazarı anlayacak yaşta bile değilsin!” (Hatta beni dincilik yapmakla bile suçlamıştı). Ayrıca çok az atıf kullanmış olduğum için bunun bilimsel bir yayın olamayacağını söyledi. Şüphesiz ki akademik bir yayının, şu an okudunuz yazıdan farkları vardır. Havada kalan cümleler kuramazsınız, akademik yayın bir köşe yazısından elbette farklı olmalıdır ama bilimsel olmanın tek yolu, yazara kendi cümlelerini kurmayı yasaklamak değildir. Bu bilim değil, bilim yobazlığıdır ve akademik camianın bu gerçek ile yüzleşmesi artık kaçınılmazdır.

Lisansüstü tezimde Google’u değil kütüphanemi ve bizzat gidip Museum of Modern Art’ta taradığım belgeleri kullanmış biri olarak, bir akademik yayının bilimselliği konusunda bana akıl verebilecek çok az insan olduğuna bahse girerim. Bir sanatçı hakkında iki satır dahi yazmadan önce onu, dedesine kadar araştırmayı denerim (İnanmayan yayınlarıma bakabilir) ve bence akademik bilimsellik diye tapınılan isim serpiştirme zırvalığının kazandıramayacağı bir değerdir bu. Eğer size kendi fikirlerinizi geliştirme olanağı sunmayacaksa başka fikirleri okumanın, onları tek bir paragrafta dahi peş peşe sıralamanın nesi bilimsellik olabilir ki? Bu, en basitinden, “Nereden biliyorsun?” sorusuna, “Babam öyle söyledi” demek gibi çocukça bir itaattir ve hele de sanatta, hiçbir kuramın kanıtlanabilir yanı olmadığı gerçeğini inkâr etmek anlamına gelir.

Akademik bilimsellik kavramı o kadar yanlış anlaşılıyor ki, 1950 yılında New York’ta yaşanan bir olayı incelediğim makalem, hakemlerden biri tarafından “yazım dilimin bilimsel olmadığı” gerekçesiyle onay görmemişti. Ona, “bilimin bir üslup değil yalnızca kanıtlanabilirlik meselesi olduğunu” ve bana, olayın geçtiği tarihte yayınlanmış haberleri (Life Magazine ve New York Times’tan bahsediyorum) Türkçe’ye çevirip okuyucuya sunduğum için teşekkür edilmesi gerektiğini yazdım. Neyse ki bu yanıtım, baş editörü tebessüm ettirmiş olacak ki makalem aynen yayınlandı. Üslup, bilimselliğe engel değildir! Bilimsellik üslup ile ilgili bir mesele de değildir!

Dilimi bilimsel bulmayan o akademisyenin beklentisini tahmin edebiliyordum. “Görülmüştür… Söylenmiştir… Yapılmıştır…” gibisinden kip takıntısıyla yazmanın bir salgına dönüştüğü günümüzde aslında bilimsel olan da uzaklaşıldığının farkında dahi değildi. Halâ pek çok kişi, yazmanın salt akademik değil aynı zamanda edebî de bir iş olduğunu ve ikisinin aynı anda başarılabileceğini göremiyor. Bu yüzden akademik yayınları kimse okumuyor; bizzat akademisyenlerin kendisi de…

Beni, Abidin Dino’nun Mualla için yazdığı kitabı tam yirmi dört yıl sonra yeniden okumaya iten duygu bu olmalı. Her gün bir başka sıkıcı, kof ve kişiliksiz makale ile karşılaşıyorum. Bunlar, bilimsel ve akademik olabilmek (hatta sadece öyle görünebilmek) için yazılıyor ama ne bilimsel, akademik ne de sanatsal bir ivme göremiyoruz fakültelerde. Öğrencimin biri gözleri dolu olduğu halde yanıma geldi; elinde tablosunu taşıyordu. Resme baktım, harikaydı ama dersin hocası ona, “henüz öğrenci olduğunu ve kendi tarzının olamayacağını” söylemişti. Bu tam anlamıyla zavallılık. Öğrenci değil, hocasıydı zavallı olan.

Zafer Kalfa

Administrator
Editörden Yazı Atölyesi, Çağdaş Türk ve Dünya Edebiyatı’nı merkezine alan bir Websitesidir. Yazı Atölyesi’ni kurarken, okurlarımızı günümüzün nitelikli edebi eserleriyle tanıtmayı ve tanıştırmayı hedefledik. Yazarlarımız, Yazı Atölyesi’nde, edebiyat, sanat, tarih, resim, müzik vb. pek çok farklı alandan bizlere değer katacağını düşünüyoruz. Bu amaçla, sizlerden gelen, öykü, hikaye, şiir, makale, kitap değerlendirmeleri, tanıtımı ve film tanıtım yazıları, anı ve edebiyata ilişkin eleştiri yazılarla, eserlerinize yer veriyoruz. Böylelikle kitaplarınızla eserlerinizin yer aldığı Yazı Atölyesi’nde, dünya çağdaş edebiyatı ile sanatın pek çok farklı alanında değer katacağına inanıyoruz. Yazı Atölyesi kültür sanatın, hayatın pek çok alanını kapsayan nitelikli edebiyat içerikli haber sunar. Bu nedenle başka kaynaklardan alınan, toplanan, bir araya getirilen bilgileri ve içerikleri kaynak belirtilmeksizin yayına sunmaz. Türkçenin saygınlığını korumak amacıyla ayrıca Türk Dil Kurumu Sözlüğünde önerilen yazım kuralları doğrultusunda, yayınladığı yazılarda özellikle yazım ve imla kurallarına önem verilmektedir. Yazı Atölyesi, üyeleri ve kullanıcılarıyla birlikte interaktif bir ortamda haticepekoz@hotmail.com + yaziatolyesi2015@gmail.com mail üzerinden iletişim içinde olan, bu amaç doğrultusunda belirli yayın ilkesini benimsemiş, sosyal, bağımsız, edebiyat ağırlıklı bir dijital içerik platformudur. Katkılarınızdan dolayı teşekkür ederiz. http://yaziatolyesi.com/ Editör: Hatice Elveren Peköz Katkılarınızdan dolayı teşekkür ederiz.   http://yaziatolyesi.com/   Editör: Hatice Elveren Peköz   Email: yaziatolyesi2016@gmail.com haticepekoz@hotmail.com   GSM: 0535 311 3782 -------*****-------
BİR YORUM YAZIN
ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.