Günün Kitabı | Ethica | Benedictus

Kitap Değerlendirme Yazarı Ali İhsan Dilmen

Filozof Spinoza’nın Geometrik Yöntemle Kanıtlanmış ve Beş Bölüme Ayrılmış Ahlak üzerine kaleme aldığı alanında temel bir eser.

Birinci bölüm, Tanrı, ikinci bölüm, zihnin doğası ve kökeni, üçüncü bölüm duyguların doğası ve kökeni, dördüncü bölüm, insanın esareti ya da duyguların kuvveti, beşinci bölüm aklın kudreti ya da insanın özgürlüğü üzerine…

Spinoza’da Tanrı fikri parçalı değil tektir ve böyle olması bir zorunluluktur.

Yaratan Doğa ile varlık’ı, yaratılan Doğa ile cisimleri kabul eder ve Yaratan Doğa için ezeli ve ebedi olmayı zorunluluk olarak görür.

Duygular ve akıl üzerine yaptığı yorumlar, insan davranışlarını anlamlı kılan değerler üzerine okura/insana önemli kılavuzluk etmektedir.

Kitap üzerinde düşüne düşüne okunacak özelliktedir.

Her konuyu açıklamak için çok defa kitapta daha önceden yapılan önerme ve ispatlara referans gösterilerek mukayese etme ve ileri sürülen düşüncenin sağlamlaştırılması amaçlanmış.

Bu haliyle bile farklı bir anlatım tekniğine sahip.

Kitaptan Alıntılar

“Erdemin dürüst yaşama şeklinin ilk ve yegane temeli insanın kendi yararına olanı aramasıdır. Ama aklın yararlı olarak bildiği şeyi belirlerken, sadece bu bölümde bilgisi vardığımız konuyu, yani zihnin ezeli ve ebedi oluşunu hiç göz önünde bulundurmamıştım. Demek ki zihnin ezeli ve ebedi olduğundan henüz haberimiz yokken bile yüreklilik ve yüce gönüllülükle ilgili şeylere büyük önem vermiştik. Öyleyse şimdi aklın bu buyruklarını çok önemli görürdük.

Not: Halkın bu konudaki ortak inancı benimkiyle uyuşmuyor gibi .Çünkü çoğu insan ihtiraslarına kapıldıkça özgür olacağına, Tanrısal yasaya göre yaşamak zorunda kaldıkça da haklarından olacağına inanmış bir kere halde bu insanlar ahlakı, dini ve mutlak olarak sağlam bir karakter yapısına özgü olan her şeyi öldükten sonra kurtulacakları bir yük olarak görüyor ve bu esaretlerinin, yani dindarlığın ve dinin ödülünü bu şekilde alacaklarını ümit ediyor. Sadece bu ümit de değil onları Tanrısal yasanın buyruklarına göre bu kadar zayıf ve güçsüz karakter ile yaşamaya iten, aynı zamanda ve her şeyden önce ölümden sonra korkunç şekilde cezalandırılma korkusu. İnsanlarda bu ümit ve korku olmasaydı, bunun yerine zihinlerin de bedenle birlikte öleceğine ve dindarlığın yükü altında ezilen zavallılar için öte yaşam diye bir şey olmadığına inanmış olsalardı, kendi doğallıklarına dönüp ve kendi kendilerine değilde,kader tarafından yönetilirlerdi. Bütün bunlar bana bedenini sonsuza değin sağlıklı yiyeceklerle besleyemeyeceği için tıka basa zehirli yiyeceklerle doyuran ya da zihninin ezeli-ebedi, yani ölümsüz olmadığını anladığı için zihinden yoksun olmayı ve akılsızca yaşamayı tercih eden birinin yaptıkları kadar saçma geliyor. Hatta o kadar saçma ki bütün bunlar, söz etmeye bile değmez…”

Sayfa. 699

KİTAP TANITIM BÜLTENİ | ALFA YAYINLARI

Felsefe tarihinin şüphesiz en tartışmalı eserlerinden biri olan ve ilk defa özgün dilinden çevrilerek Türkçeye kazandırılan Ethica, daha gençliğinde bağlı olduğu Yahudi cemaatinden aforoz edilen, eserleri yasaklanan, yaşamını bin bir zorlukla kazanmak zorunda kalan çetin bir insanın; kendisine geometriyi kalkan yapıp klasik ve skolastik felsefe terimlerinin içeriğini yeni bir bakış açısıyla doldurmaya, metafizik konuları matematik düşünme yöntemiyle kanıtlamaya çalışan hummalı bir zihnin ürünüdür.

Tanrı, doğa, insan, zihin, akıl, duygu, irade, özgürlük gibi en temel felsefi kavramları tanımlarla, açıklamalarla, önermelerle, önerme sonuçlarıyla, kanıtlamalarla ve notlarla örülü sıradışı bir üslupla ele alıp irdeleyen ve nihai amacı insanı sonsuz mutluluğa götürecek yolu göstermek olan Ethica, bu yönüyle felsefe tarihinin temel tartışmalarına ışık tutan mükemmel bir başucu kitabıdır.

Çevirmen:       Çiğdem Dürüşken

Yayın Tarihi:   20.05.2023

ISBN:   9786051069685

Dil:      TÜRKÇE

Sayfa Sayısı:    510