Osmanlı’da ilk kadın isyan | Terzi Nuri Kaymaz

O dönemlerde İzmir’de bulunan Avusturya – Macaristan İmparatorluğu’nun elçisi Baron Anton Prokesch von Osten tarafından tanık olunan olaylar, 1934 yılında Avusturya’da yayımlanan “Jahrbücher der Literatür” (Edebiyat yıllığı) isimli derginin 67. ve 68. sayılarında kaleme alındı. İzmir’de bulunduğu dönemde eski Smyrna’yı arkeoloji dünyasına tanıtan Baron Von Osten, kaleme aldığı yazısında, İzmir’de yaşanan kadın eylemlerini olduğu gibi anlatarak, Türk kadınının zam karşısında gösterdiği mücadeleye geniş yer verdi.

Kısaca, Kadın üzerinden gerçekleşen tartışmalar hayatın her döneminde güncelliğini koruyan bir karakterdedir. Bu bağlamda toplumsal yapılarda meydan gelen değişiklikler de doğrudan ve dolaylı bir şekilde kadının toplum içerisindeki konumunu etkilemektedir.

Orta Çağ’ın sonlarına doğru Batıda ortaya çıkan değişim ve dönüşüm süreci kadının toplum içerisindeki rolünün değişmesinin mihenk taşını oluşturmaktadır.

Batıda yaşanan bu çok yönlü değişim ve dönüşüm süreci, doğal olarak onunla aynı zaman dilimini paylaşan diğer toplumları da etkileyen bir özelliğe sahiptir.

———-

Tarihte kadınlar tarafından gerçekleştirilen “ilk protesto”nun, 1828 tarihinde İzmir’de yaşandığı ortaya çıktı.

——-

17. yüzyılın sonlarında kadınların geniş yakalı pardösüler giymesi ile ortaya çıkmıştır.

Osmanlı devleti geniş yakalı değil bar yakalı cilbanlar giymelerini aksi taktirde madamlara benzediklerini yeniçerilerin bunları keseceklerini söyler.

Türk kadını dinlemez ve geniş yakalı cilbanlar geniş yakalı pardösüler giymeye başlayınca yeniçeriler vazgeçmeleri için bunların yakalarını Sokak ortasında makaslarla kesmeye kalkarlar.Türk kadını direnir bunun üzerinde devlet bas eder Türk kadınları kazanır.

Sultan Abdülhamit döneminde de yani bundan 120 yıl önce Devlet kadınların feracelerine karışır. Bunun üzerine İzmit köylü kadınları ayaklanır. Kesinlikle giyimlerine karışmamalarını, eğer karışırlarsa hiçbir eksikleri ve diktikleri sebze ve meyveyi yollamayacaklarını söylerler. Şehirleri coptan geçireceklerini, bir İstanbul’a gidecek olan bütün ticari yolların keseceklerini söyleyince, Osmanlı devleti geri çekilir..