İran’ın Yetiştirdiği En Nüyük Deha Meryem Mizrakhani

Büyük Deha Meryem Mizrakhani, matematik profesörüydü ve romancı olmak istemiş.

 

PİRHA-Matematiğin Nobeli olarak anılan Fields ödülünü kazanan, 
ilk kadın olarak tarihe geçen İranlı matematikçi Meryem Mirzakhani, 
40 yaşında meme kanseri nedeniyle hayatını kaybetti.

Ama ilk gençliğinde çok kitap okuyordu ve romancı olma hayalleri kuruyordu.

Guardian’daki röportajında bu tutkusunu şöyle anlatıyordu:

“Roman okumaktan çok keyif alıyordum. Aslında ne bulursam onu okuyordum. Lise sona kadar, matematikle ilgileneceğim hiç aklıma gelmemişti.”

Üç kardeşi olan Mirzahani’nin matematiğe ilgisi, abisinin kendisine 1’den 100’e kadar olan sayıların toplanması sorusuyla başlamış. Abisi, Mirzahani’ye bu sorunun nasıl çözüldüğünü Gauss adlı dergiden okumuş. Ve dergideki çözüm şekli, Mirzakhani’yi büyülemiş. Ödüllü matematikçi o anı şöyle özetliyordu: “O zaman ilk defa, kendim çözememiş olsam da, bir sorunun çözümüyle mutlu olmuştum.”

Matematik, bilimlerin ana kraliçesi sayılır. Kozmik evreni anlamak “işte kanıt” diyebilmek matematikle olasıdır.

İranlıların devlet töreniyle uğurladığı bu parlak evladı henüz lisedeyken Dünya Matematik Olimpiyatları’nda üst üste altın madalya topladı.

Meryem Mirzakhani çocukken öğretmeni tarafından çok eleştirilmiş ve “matematik yapamazsın” uyarısı almıştı. Zaten tarihe ne zaman baksak bilim insanlarının çocukluk dönemlerinde saçma eleştirilere maruz kaldığı görülmektedir. Lise yıllarına geldiğinde ise her şey değişmişti…

Okul müdürünün ısrarı ile okul matematik olimpiyat takımı sonra ülkesinin matematik olimpiyat takımına seçilmişti. Beklenen de olmuş, 1994 ve 1995 yıllarında madalya almıştı. 1999 yılında İran’da bulunan Şerif Teknoloji Enstitüsüne girip 4 yıl içerisinde bitirmiş ve yüksek lisans eğitimi almadan doktorasını 2004 yılında Harvard Üniversitesinden almıştı.

Dünyanın dikkatini çekti.

31 yaşında Stanford Üniversitesi’ne profesör olarak kabul edildi.

37 yaşındayken, 40 yaş altı matematikçilere 4 yılda bir verilen, matematikçilerin Nobel’i değerindeki Fields Madalyası’nı  üstelik ilk kadın olarak kazandı.

Madalyası’nı alırken şöyle konuştu:

“En büyük ödül, ‘hah işte buldum!’ dediğim andır. O an şuna benzer: Bir tepenin en üzerindesiniz ve aşağıda her şeyi çok net görüyorsunuz… Matematikle uğraşmak şu demek: Çok uzun bir yürüyüşe çıktığınızı farz edin, ama ne yolun ucu belli ne de gideceğiniz yol ve sonu… Elinizdeki tüm bilgileri kullanarak yolunuzu bulmaya çabalıyorsunuz, ama şansınız varsa çıkış yolunu buluyorsunuz…”

Meryem Mirzakhani’yi, bu edebiyat dostu matematikçi dehayı daha ömrünün baharındayken -40 yaşı- göğüs kanseri illeti aramızdan aldı.

Biz edebiyatçı yazaryar en az matematikçiler kadar üzünüz.

KENDİ AĞZINDAN KISA HAYATINI DİNLEMEK İÇİN TIKLAYINIZ...

NOT:Fields Madalyası’nın ön yüzünde Arşimed resmi ve Latince şu sözü var: “Transire suum pectus mundoque potiri” – Kendi sınırlarını aş ve dünyayı kavra…

Arka yüzünde ise Arşimed’in mezarı ve Congregati ex toto orbe mathematici ob scripta insignia tribvere” yazıyor. – Dünyanın dört yanından gelen matematikçiler bu büyük başarıyı kutladı…

GERCEKEDEBİYAT.COM