Haftanın Kitabı | Çanlar Kimin İçin Çalıyor | Ernest Hemingway

Yazar, (1899-1961)llinois’da doğar. Yazmaya daha ortaokulda iken başlar. Liseyi bitirince, Kansas City Star gazetesine muhabir olarak girer. Gözündeki bir problem yüzünden askere alınmayan Hemingway, I. Dünya Savaşı sırasında Kızılhaç’ta cankurtaran sürücülüğü yaptı. 19 yaşında İtalya’da yaralandı. İtalyan görevliler tarafından “Gümüş Onur Madalyası” ile ödüllendirilir. Savaşta gördüğü olaylar sonradan yazılarına esin kaynağı olur. İç savaş sırasında İspanya’ya savaş muhabiri olarak giden yazar, Cumhuriyet’çilerin yanında General Franko’ya karşı mücadeleye katılır. İspanya’dan ayrıldıktan sonra Küba’ya yerleşen Hemingway, Afrika’da katıldığı bir safari gezisi sırasında bir uçak kazası atlatır. II. Dünya Savaşı sırasında savaş muhabiri olarak bulunduğu Londra’da gizli bilgi toplama ve gözüpekliği ile dikkat çeker. 1921 yılında eşi Hadley Richardson ile tanıştı ve evlenir. Yaşamı büyük bir tutkuyla sevmesine rağmen, ölüm düşüncesi hep aklından geçer. 1961 yılında kendini av tüfeğiyle vurarak yaşamına son veirir.

Eserleri:

• Güneşte Doğar (1926)

• Silahlara Veda (1929)

• Öğleden Sonra Ölüm (1932)

• Afrika’nın Yeşil Tepelerinde (1935)

• Beşinci Kol (1938)

• Çanlar Kimin İçin Çalıyor (1940)-Pulitzer Ödülü

• İhtiyar Adam ve Deniz (1954) -Nobel Edebiyat Ödülü

• Yaşlı Adam ve Deniz

Eser Hakkında:

Yazarın en uzun eseri olan Çanlar Kimin İçin Çalıyor, İspanya iç savaşı esnasında faşistlerle çarpışan bir Amerikalıyı ele almaktadır. Özgürlüğün evrenselliği eserin ana düşüncesini oluşturmaktadır.

Romanın Başlıca Karakterleri

Roberto Jordan: Amerikalı subay, yanık tenli, sarı saçlı, ince yapılı.

Golz: Amerikalı general. Jordan’a köprüyü uçurma görevi verir.

Anselmo: 68 yaşında olmasına rağmen dinç ve yapılı biri, çevreyi bilir, Jordan’a yardım eder.

Pablo: Dağdaki cumhuriyetçi gruplardan birinin lideri, akıllı, kurnaz.

Maria: Pilar ve Pablo’nun tren kazasında kurtardıkları cumhuriyetçi belediye başkanının kızı. Güzel, ince yapılı biri.

Pilar: Pablo’nun karısı.

Sordo: Dağdaki cumhuriyetçi grup liderlerinden biri.

ANAFİKİR:

Savaş tam anlamıyla bir yıkım, ölene de öldürene de bir felakettir. Her insan için geçerli olan bir kanun vardır. Düşmanlarını bile öldüren bundan pişman olacaktır. Aşk her yaşta, her ortamda insanın karşısına çıkabilir. Savaşın ortasında dahi hayattaki gerçek aşkımızla karşı karşıya kalabiliriz. Aşk savaşın ortasında dahi karşımıza çıkabilir ve bizi hayata bağlar.

Çanlar Kimin İçin Çalıyor Özeti:

Robert, köprüyü uçurmakla görevlendirilmiş bir askerdir. Dağlardaki çete üyeleri ona yardım edecektir. Anselmo, Robert’e bu konuda klavuzluk etmektedir. Birlikte çete reisi Pablo’ya giderler. Ondan yardım istemektedir Robert. Pablo, es¬kiden pek çok faaliyette bulunmasına rağmen şimdi yardım etmek istememektedir. Artık ölümden korkmaktadır. Onun bulunduğu bu topraklarda köprü uçurulmasına izin vermeye¬ceğini söyler. Robert yukarıdan gelen emirin böyle olduğunu anlatır. Robert işlerin şimdiden kötü gittiğini düşünmektedir.

Pablo’nun mağarasına gelirler. Mağarada Pablo’nun adamları ve karısı ile bir kız vardır. Adamların pek çoğu Çingene’dir ve hayatlarını sürdürmek zorunda oldukları için savaşa katılmışlardır. Robert, Maria isimli kızdan çok etkilenir. Kız, saçları erkek gibi kesilmiş olmasına rağmen çok güzeldir. Mağaradaki herkesle tanışan Robert, Pilar sayesinde köprüyü uçurmada kendisine yardım edebileceklerini öğrenir.

Maria, üç aydan beri onların yanındandır. Trenin uçurulduğu gün onu deli gibi bir hâldeyken bulmuşlar ve mağaraya getirerek tedavi etmişlerdir. Maria’ya Pilar dostluk göstermiş, onu her türlü kötülükten korumuştur. Robert biraz dinlendikten sonra Anselmo ile uçuracağı köprüyü görmeye gider. Köprü mağaraya oldukça yakındır. Köprünün kabataslak resmini çizer. Yolun arka tarafında da iki tane faşist nöbetçi kulübesi olduğunu görür. Dönüşte Anselmo ile konuşurlar. Anselmo, öldürmenin günah olduğunu düşünmektedir.

Mağaranın önüne geldiklerinde dinamit çuvallarının başına nöbetçi koymuşlardır. Pablo hâlâ köprü işinde olmadığını söylemektedir. Bunun üzerine Pilar, çete reisliğini üstlenerek kocasını saf dışı bırakır. Robert, Pablo’nun tehlikeli olabileceğini düşünmektedir. Fakat gerekmedikçe adam öldürmekten yana değildir. Mağarada bütün yoldaşlar birbirine hikâyelerini anlatmaya başlar. Robert’in babası bir çatışmada yaralanmış, karşı tarafın elinde geçmemek için kendini öldürmüştür. Maria’nın babası ise silah bulmaya vakti kalmadığı için karşı tarafın eline geçmiş ve kurşuna dizilmiştir. Bu arada Maria ile Roberto arasında bir yakınlaşma başlar.

Robert, sabah kalktığında yanında Maria’yı bulamaz. Onu çok sevdiğini ve evlenmek istediğini düşünür. Bu sırada peş peşe uçaklar geçer, Pilar bunun bir uğursuzluk olduğunu düşünür. Pilar, üyelerden pek çoğunun gelecek pazara çıkmayacağını düşünmektedir.

El Sordo (Önemli bir çete reisi) akşam mağaraya gelmeyince Robert onu görmeye gitmeye karar verir. Çünkü onun da yardımına ihtiyacı vardır. Maria, Pilar ve Robert birlikte Sordo’nun bulunduğu tepeye giderler. Yolda garip bir konuşma olur aralarında. Pilar, ölecek olanların kokularını önceden duyduğunu söyler. Bu esrarengiz kadın Robert’i şaşırtır. Kendi hayat hikâyesini anlatır. Maria da hikâyesini anlatır. Baba ve annesini, bütün köylü ile kurşuna dizdikten sonra faşistler onun saçlarını tıraş ederek ona her türlü işkenceyi yapmışlardır. Benzer bir şeyi de Pilar yanında iken Pablo diğer tarafın halkına yapmış, onları acımadan kurşuna dizmiştir. Fakat bu olaydan sonra psikolojisi bozulduğundan şimdi savaşta yer almak istememektedir.

Robert, El Sordo ile tanışır. El Sordo, köprünün uçurulmasında onlara yardım edeceğini vaat eder. El Sordo sekiz adamı ile birlikte onlarla birlik olacağını söyler. Yol tamircilerinin nöbetçilerine saldırma, telefon hatlarını kesme ve köprüyü patlatmada aktif olarak yer alacaktır. Kendi aralarında bir plan yaparlar. Dönüşte Pilar yorulduğu için biraz fenalaşır. Bu yolculuk, Maria, Robert ve Pilar arasındaki samimiyeti artırmıştır. Robert, saldırı bittikten sonra Maria ile evleneceğine Pilar’a söz verir. Robert, onlara ülkesindeki hayatından, mesleğinden ve savaşla ilgili yazmayı tasarladığı kitaptan bahseder.

Kampa vardıklarında aylardan mayıs olmasına rağmen kar yağmaya başlamıştır. Karda Anselmo ona verilen görevi yapmaya çalışmakta, nöbeti beklemekte ve gelen arabaları ve gelişmeleri Robert’e bildirmek için etrafını gözetlemektedir. Kardan ve soğuktan ölmek üzeredir. Robert veya bir başkası nöbeti devralmak için gelecek olmasa ölmeyi göze almıştır. İdealleri uğruna donmak üzere iken Robert gelir ve ona bu teslimiyeti için teşekkür eder. Birlikte sıcak mağaraya döner ve ısınırlar. Saldırı planları sürüp giderken Robert ile Maria arasındaki aşk da kuvvetlenmektedir. Maria ona kocası gibi davranmaktadır. Robert bu duyguları böyle bir yerde ve bu kadar geç tattığına çok üzülür. Maria ile memleketinde evlenecekleri günlerin hayalini kurar. Fakat buradan sağ çıkacağından hiç emin değildir. Mağara içinde Robert ve Pablo arasında büyük bir tartışma olur. Robert, onu öldürmemek için kendini zor tutar. Pablo sinirlenip dışarı çıktığında mağaradaki herkes Pablo’nun zararlı hâle geldiğini ve öldürülmesi gerektiğini söyler. Eşi Pilar dahi Robert’e onay verir. Fakat Pablo her şeyi duymuş olduğundan birden fikir değiştirerek onlara yardım edeceğini söyler. Bu arada Robert, köprü yıkım projesini tamamlamıştır.

Robert gece uyku tulumunda dışarıda uyurken bir atlı görür ve attaki adamın tehlikeli olabileceğini düşünerek vurur. Fakat adamın birliğine geri dönmediğini anlayan arkadaşlarının onu takibe çıkacağını anlar ve başlarına iş açtığını düşünerek endişelenir. Gece, Pablo da dinamitlerin birkısmını alarak kaçmıştır. Robert, her şeyin kötüye gittiğini düşünmeye başlar.

Sabah Robert, mevzilerini saklamak için diğerleriyle birlikte çam dalları keser ve etraflarını bunlarla kapatır. Böylelikle izlerini kaybettirebileceklerdir. Yanlarından dörtlü bir süvari geçer. Robert ve arkadaşları silahları mevzilerinde olması gereken yerlere yerleştirirler. Bu arada silah sesleri duyulmaya başlar. Anlarlar ki Sordo’nun birlikleri saldırıya uğramıştır. Yardıma gidemezler. Gittikleri takdirde onlar da ölecektir veya köprünün patlatılması işi olmayacaktır. Sordo’nun ölüme gittiğini bile bile içleri kan ağlayarak yerlerinde dururlar. Sordo ve arkadaşları öldürülür ve kafaları kesilir. Pablo, yolda onların kafalarının karşı birliklerin atlarındaki çantalarda olduğunu görür. Kaçtığına pişman olur ve Robert’e yardım etmek için geri döner. Olanları anlatmak ve köprüye saldırıyı durdurmak için bir mektup yazmaya karar verir Robert. Mühürlü mektubu Golç’a götürme işi Andres’e verilir. Robert, Andres’in zamanında cevabı getirebileceğinden emin değildir.

Andres her gittiği bölükte şüpheyle karşılanır. Pek çok kez ajan zannedilerek öldürülecekken son anda kurtulur. Bir bölükten diğerine sevk edilip durduğu için mektubu Golç’a ulaştırdığında çok geç olur. Onun başına gelenler savaşta birimlerin ne kadar birbirinden kopuk ve savaşın ne kadar anlamsız olduğunu göstermektedir.

Mağarada ise köprüyü uçurma vakti yaklaşmıştır. Robert, Maria ile geçirdiği üç günün hayatının en güzel günleri olduğunu düşünür. Köprünün çevresinde herkes önceden konuşulduğu gibi yerini almıştır. Robert, dinamitleri köprünün altına yerleştirir. Anselmo ile Robert iki adamı öldürürler. Bir kamyon köprüye yaklaşmak üzere iken köprüyü uçururlar. Fakat köprüden kopan demir bir parça, yaşlı Anselmo’nun ölmesine neden olur. Robert kendini çok yalnız hisseder. Bu arada Fernando ve Eledio vurulmuştur. Üç kayıpları vardır ve bir de arkalarında bir tank onlara ateş etmektedir. Köprü uçurulduktan sonra hepsi atlara binerek planladıkları gibi kaçmaya başlarlar. Pablo, Maria, Pilar ve diğerleri karşıya geçerken tank tekrar gelerek ateş eder. Hepsi atladıktan sonra Robert’in bacağı atın düşmesi yüzünden kırılır. Artık onun kaçmasına imkân yoktur. Maria’ya gitmesi için yalvarır. Artık Robert onda yaşayacaktır. Diğerleri Robert’i bırakıp uzaklaşırlar. Cumhuriyete gitmektedirler. Robert’in bütün ümitleri son bulmuştur. Robert son bir kişiyi de yattığı yerden öldürdükten sonra karşı tarafın eline geçmemek için kendini öldürmeye karar verir.