Günün Kitabı | Despotizmin Doğası Köleliğin İflası; İsti’battan İstibdata | Abdülrahman El-Kevakibi

Kitap değerlendirme yazarı: Ali İhsan Dilmen

Kitabı bir milletvekilimiz, dostumun tavsiyesiyle okuma listeme aldım.

Öneren dostuma teşekkür ederim.

Kitaptan bir hayli istifade ettim.

Toplumsal, insani ve vicdani sorumluluk sahibi özgür düşünce ve özgürlük tutkunu, dertli bir Müslüman Münevveri/aydını tanıma bahtiyarlığına eriştim.

İnsan hayatı ve toplumsal hayatın gelişmesi için hayati öneme sahip olan özgürlük iklimi, atmosferi hep müstebit zorbalar tarafından ve onların sofrasından artan kırıntılarla beslenen dalkavuk ve korkalarlardan aldığı destek ve toplumlar üzerinde ürettikleri korkularla sürdürmektedirler.

İktidarlarını sürdürmek için zorbalara ve avenelerine lazım olan her şey onlar için elverişli sermayedir, araçtır.

Bu araçlar kimi çoğu zaman, din, vatan, millet, gelecek korkusu, iç ve dış düşman, millete ait olan; mal, mülk, sermaye, milli zenginliklerdir.

İktidarları için harcamayacakları milli servet yoktur, gerekirse milletin hazinesini feda ederler, hazineyi yağmalar, gelecek nesillerin istikbalini rehin olarak düşmana verirler.

Bu kitapta bir müstebit zorba ve yönetiminin karakteristik özelliklerinin ötesinde bu zulümden nasıl kurtulabilirizin ipuçlarını da bulacaksınız.

Namuslu bir münevverin, feryadının ötesinde bir gayret ve çabanın meyvesini bulacaksınız.

Ben çok istifade ettim.

Sizleri de tavsiye ediyorum.

…

Kitap Tanıtım Bülteni

Yazar: Abdülrahman El-Kevakibi

Kitap Adı: Despotizmin Doğası Köleliğin İflası; İsti’battan İstibdata

Abdurrahman el-Kevâkibî; Cemaleddin Efganî ve Muhammed Abduh gibi, dönemin sorunlarına karşı savundukları düşünceleri ve önerdikleri çözümleriyle çokça tartışılan ve haklarında çelişkili değerlendirmeler yapılan, 19. Asrın Müslüman entelektüellerinden biridir. Halep’te dünyaya gelen Kevâkibî (1854), çocukluk yıllarının bir kısmını Antakya’da geçirmiş, sonra Halep’e dönerek el-Medresetü’l-Kevâkibiyye’de öğrenimini devam ettirmiştir.
İyi derecede Türkçe, Arapça ve Farsça bilen Kevâkibî, gazetecilikle başladığı meslekî hayatını Halep vilâyetinde Menâfi Sandığı vekilliği, Ticaret Mahkemesi üyeliği, Ticaret Odası reisliği, Belediye reisliği, Mahkeme-i Şer’iyye başkâtipliği gibi resmi görevlerle sürdürmüştür. Halepli Şeyh Ebü’l-Hüdâ es-Sayyâdî aracılığı ile kadılığa tayinini istemişse de sonuç alamayınca Osmanlı yönetimiyle ilişkisini keserek Kahire’ye gitmiştir (1898). Kahire’de reformcu çevrelerle görüşme imkânı bulmuş, reformcu düşünceleri dikkatini çeken Hidiv Abbas Hilmi, kendisiyle…

Önsöz

Osmanlı Devleti’nin yıkılışının artık mukadder hale geldiği son yarım yüzyıllık devresinde, dört ana cereyanın yıkımdan kurtuluş reçetesi olarak toplumun ve elitlerin önüne konulduğu genellikle bilinen ve kabul gören bir husustur. Bu çözüm yolları kabaca, Türkleşme, İslamlaşma, Osmanlıcılık ve Batıcılık olarak tasnif edilir. Dönemin İslami hassasiyeti yüksek aydınları, çoğunlukla İslamlaşma ve Osmanlıcılık üst şemsiyesi altında değerlendirilebilecek görüşler ileri sürmüş, bilhassa Arap aydınlarda ise İslamcılık eğilimi daha gözle görünür bir çizgi takip etmiştir. Topluma kurtuluş reçetesi sunduğu diğer kitaplarındaki çizgisine paralel şekilde, öncelikle ve önemle despotizm / istibdat düşüncesiyle mücadeleyi ön plana çıkaran Abdurrahman el-Kevâkibî de bu buhranlı dönemde yaşamış ve eserlerini vermiş bir Arap entelektüelidir.

Kevâkibî’nin yaklaşık bir asır önce despotizme dair ortaya koyduğu fikirler ve devrimci yaklaşım, insan ve toplum dinamiklerinin derin dönüşümlere uğradığı günümüzde de önemini halen muhafaza etmektedir. Çağdaş Arap düşüncesinde artık klasik kaynaklar arasında kabul edilen Tabâiü’l-İstibdâd ve Mesâirü’l-İsti’bâd, Osmanlı’nın son döneminde Arap aydınlarının İstanbul’a bakışına dair tarihsel bir vesika olmanın ötesinde; Arap Baharı sürecindeki halk hareketlerinin sosyolojik dinamiklerini anlamak ve Arap toplumlarının sosyo-politik hususiyetlerini yakından görebilmek açısından da ışık tutucu bir perspektif sunmaktadır.

Kaynakça