1917 Ekim Devrimi ve Nadya Krupskaya’nın Hikâyesi

Nadezhda Krupskaya 26 Şubat’ta (yeni stil) 1869’da St. Petersburg’da fakir ve asil bir ailede doğdu. Peder Konstantin İçatieviç, Cadet Kolordu’ndan mezun olduktan sonra, Polonya Grojec’teki ilçe valisinin görevini aldı ve annesi Elizaveta Vasilyevna, bir hükümet olarak çalıştı. Babası, Nadia Krupskaya 14 yaşındayken öldü, çünkü babası Narodnik’lerle bağlantısı nedeniyle “güvenilmez” olarak kabul edildiğinden, ailesi onun için küçük bir emekli maaşı aldı.

Nadya, aynı zamanda Bolşevik bir devrimciydi ve kendisi de bir politikacıydı. 1929’dan 1939’da vefatına dek Sovyetler Birliği Eğitim Bakanlığı Yardımcılığı dâhil çeşitli siyasi faaliyetlerde yoğun biçimde yer alırken aynı zamanda eğitim alanında da görevler üstlendi.

Nadya’nın babası soylu bir askerdir. Polonya’daki görevi sırasında Nadya’nın annesiyle tanışır ve evlenirler. “Rusluğa aykırı aktivitelere” katıldığı, yani devrimcilerle haşır neşir olduğu iddiasıyla ordudan atılan Krupski Konstantin Ignateviç, fabrikalarda işçilik de dahil, bulduğu her işte çalışır ailesini geçindirmek için. Küçük Nadya’nın “ayak takımıyla” münasebeti bu zamanlarda başlar. Bir süre sonra babası orduya tekrar çağrılsa da yaşamı bu görevi yerine getirmeye elvermez. Topraksız soylu bir aileden gelen Elizaveta Vasilyevna Tistrova kızı Nadya’yı yaşatabilmek için evlenmeden önceki mesleğine, mürebbiyeliğe geri döner. Bu arada Nadya’da Petersburg’daki bir lisede, bazıları devrimci olan hocalardan eğitim görmektedir. Babası öldükten sonra annesiyle birlikte genç yaşta öğretmenlik yapmaya başlar. Ve sonu SSCB’de Eğitim Bakanlığı’na varan eğitim çalışmaları bu yıllarda başlar. Tolstoy’un eğitim üzerine teorilerinden oldukça etkilenmektedir.

ÖĞRETMENLİKTEN SÜRGÜNE

İlk gençliğine kadar işçi sınıfıyla tanışmış, devrimci fikirlere aşina olmuş, eğitimli ve eğitimci bir aileden gelen Nadya’nın toplumsal sorunlara ilgi duyması beklenmedik bir sonuç değildir elbette. Gençliğinde çoğu gizli saklı yapılan tartışma gruplarına katılır. Çoğu arkadaşı, özellikle de erkekler onu sessiz sakin ve mesafeli genç bir kadın olarak tanır. Marksizm’le tanıştığı bu tartışma gruplarından birinde zeki ve ateşli bir şekilde Marksizm’i savunan bir genç dikkatini çeker Nadya’nın. Konuşmalarından çok etkilenmiştir Vladimir İlyiç Ulyanov’un. Çok geçmeden bu küçük devrimci yeraltı grupları deşifre olur ve 1896’da Nadya ve Vladimir tutuklanır. Daha sonra Sibirya’ya sürülen Vladimir, mektuplarından birinde Nadya’ya kendisinin nişanlısı olduğunu söylemesini ve Sibirya’ya transferini talep etmesini önerir. Bu talep kabul edilecektir fakat tek bir şartla: Sibirya’ya varır varmaz evlenmelidirler. Evlenirler. Birkaç yıl içinde Lenin olarak tanınacak olan kocasıyla ömür boyu hayat ve yol arkadaşlığı böyle başlar Nadya’nın.

1903 yılında Rus Sosyal Demokrat İşçi Partisi’nin Bolşevik kanadına katılan Nadya özverili çalışmalarının sonunda iki yıl sonra merkez komite sekreteri olur, devrim mücadelesinde kendine düşen rolü oynamak için Rusya’ya döner. Fakat 1905’te beklenen devrim gerçekleşmeyince Fransa’ya kaçar ve en iyi bildiği mesleğe başlar. Birkaç yıl süren öğretmenlikten sonra tekrar Rusya’ya döner ve eğitimciliğe burada devam eder. Ama kapitalizmin baş belası olarak…

FABRİKADA DEVRİM SINIFLARI

Büyük Ekim Devrimi’nden önce beş yıl boyunca bir fabrika patronunun isteği üzerine işçilere okuma-yazma ve aritmetik dersleri verir Nadya. Kapitalistin bilmediği bir şey vardır: Nadya başarılı bir eğitimci olduğu kadar sıkı bir devrimcidir de. Aslında bu iki kimlik onun için ayrılmaz bir bütün oluşturmuş ve karakteri haline gelmiştir. Diğer eğitimci arkadaşlarıyla birlikte verdiği bu dersler çok geçmeden “devrim sınıfları”na dönüşür ve 30 bin işçinin çalıştığı fabrika, ücretlerin iyileştirilmesi talebiyle büyük bir greve gider. Çıbanbaşı Nadya işten çıkarılsa da urunda değildir, çünkü istediğini elde etmiştir.

Devrim öncesi sadece elit bir kesimin kullanabildiği kütüphanelere de el atar. Kütüphaneciliğin gelişmesine önemli katkıları olan Nadya, emekçi sınıflar için yeraltı kütüphanelerinin kurulmasına öncülük eder, konferanslar düzenler. Kütüphanecilik seminerlerinin hazırlanması gerektiğini savunur ve Rusya’da kütüphanecilik eğitiminin başlamasına öncülük eder.

DEVRİM ÜLKESİNDE EĞİTİMİN İNŞACISI

Büyük Ekim Devrimi’nin inşasında Eğitim Bakanlığı için Nadya gibi yeterlilikte çok az insan vardır ve Nadya, devrimin kendisine biçtiği görevi layıkıyla yerine getirir. Devrime olan katkıları onu 1924’te Komünist Parti’nin üyesi, 1927’de Denetleme Komisyonu ve 1931’de Yüksek Sovyet üyesi yapar. Nadya’yı Komsomol’un ve Genç Öncüler hareketinin örgütlenmesinin baş aktörü olan bir örgütçü, zihnini Marksizm-Leninizm’in geliştirilmesine adamış bir ideolog olarak, kapitalist sömürünün geçmiş toplumsal süreçlerden devraldığı ataerkil baskıya karşı en önde saf tutan bir kadın olarak görürüz Sovyet tarihinde.

1971 yılının 18 Ağustos’unda ünlü Rus gökbilimci Tamara Mikhailovna Smirnova bir asteroit keşfeder ve Nadya’nın adını göklere taşır, 2071 Nadezhda. Nadya Krupskaya, devrim ve sosyalizm mücadelesinde kadınların isimlerini yerden göğe kadar yazdırdıklarının en önemli kanıtıdır. “Kadınsız devrim olmaz, devrimsiz kadın kurtulmaz” sloganının yaşamış bir örneğidir.

Biyografi:

Krupskaya (Ulyanova) Devrimci hareketin üyesi olan Nadezhda Konstantinovna, Sovyet devlet ve parti lideri, Sovyet halk eğitim sisteminin yaratıcılarından biri, pedagoji bilimleri doktoru (1936), SSCB Bilimler Akademisi (1931) onur üyesi. 1898’den bu yana Komünist Parti üyesi. Demokratik olarak eğimli bir subay ailesinde doğdu. Petersburg’daki Yüksek Kadın Kurslarının öğrencisi olarak, 1890’dan itibaren Marksist öğrenci çevrelerine girdi. 1891-96’da Nevskaya Zastava’nın ardındaki Pazar akşamı okulunda öğretmenlik yaptı ve işçiler arasında devrimci propaganda yaptı. 1894 yılında V.I. Lenin ile bir araya geldi. 1895’te, St Petersburg İşçi Sınıfının Kurtuluşu Mücadele Birliği’nin organizasyon ve çalışmalarına katıldı. 1896 Ağustos’unda tutuklandı. 1898’de, talebi yerine s ile değiştirildiği Ufa ilinde 3 yıl sürgüne mahkum edildi. Sürgüne Lenin’in hizmet verdiği Şuşenskoye Yenisey ili; Burada K. karısı oldu. 1900 yılında Ufa’da sürgün süresini sona erdirdi; Bir çalışma çemberinde dersler verdi, gelecekteki Iskra muhabirleri hazırladı. Kurtuluştan sonra Münih’e (1901) Lenin’e geldi; Iskra gazetesinin sekreteri olarak çalıştı, Aralık 1904’ten itibaren – Vperyod gazetesi, Mayıs 1905’ten beri RSDLP Merkez Komitesi Dış Bürosu Sekreteri. 1905 yılının Kasım ayında, Lenin ile Rusya’ya döndü; Petersburg’da ilk, 1906’nın sonlarından beri Kuokkala’da (Finlandiya) parti Merkez Komitesi sekreteri olarak çalıştı. 1907’nin sonunda, Lenin ve K. tekrar göç ettiler; Cenevre’de, K. Proleter gazetesinin sekreteriydi, sonra Sosyal Demokrat gazetesi. 1911’de Longjumo’daki bir parti okulunda öğretmen. 1912’den beri, Krakow’da Lenin, 4. Devlet Duma’nın Pravda ve Bolşevik kesimi ile temasların korunmasına yardımcı oldu. 1913 yılının sonlarında – 1914’ün başlarında, yasal Bolşevik dergisinin “İşçi” dergisinin yayın organizasyonuna katıldı. 1917 yılına kadar düzenlenen (6. Konferans (Prag dahil)) parti konferanslarına katılan ve 2217’ye kadar gerçekleşen sorumlu parti toplantıları (22 Bolşevik Konferansı dahil) olan RSDLP’nin 2-4. Kongre delegesi. 3 Nisan (16), 1917 Rusya’ya. 7 Nisan Konferansı delegesi ve 6. RSDLP Kongresi (b). Sosyalist gençlik sendikalarının oluşumuna katıldı. 1917 Ekim Devrimi’nde aktif olarak yer aldı; K. Lenin aracılığıyla önde gelen mektupları Merkez Komitesine ve Petersburg’daki Parti Komitesine, Tüm Rusya Devrim Komitesine iletti; RSDLP’nin (b) Vyborg Bölge Komitesinin bir üyesi olarak Ekim ayında silahlı ayaklanma günlerinde çalıştı. M.N. Pokrovsky, K.’ya göre, 1917’nin Ekim Devrimi’nden önce, Lenin’in en yakın işbirlikçisi olan “… şu ana kadar iyi olan“ milletvekillerinin ”şu anda yaptığı şeyleri yaptı,“ Lenin’i şu anki çalışmalarından kurtardı, böyle büyük şeyler için zaman harcadı. “Ne yapmalı?” gibi. “(N.K. Krupskaya, 1966, s. 16 anıları).

Kaynak: Wikipedia