Gününün Kitabı | Siyasal Tarih (1789-1950) | Prof. Dr. Coşkun Üçok

Kitap Değerlendirme Yazarı: Ali İhsan Dilmen

KİTAP TANITIMLARI | SİYASAL TARİH 1789-1950

 Dünya tarihinde çok ciddi sonuçlar doğuran, imparatorluklara son veren olayları tetikleyen, ulus devletlerin kurulmasının başlangıç noktasını oluşturan Fransız Devrimiyle başlıyor ve çıkış yeri Avrupa olan iki dünya savaşının oluşum, ortaya çıkması ve doğurduğu sonuçları anlatmaya ve anlamamıza çalışan bir eser.

Başka toplumları bilemem ama bizim toplumumuzda oluşan tarih anlayışının sağlam zemin oluşmadığını, tarih içinde müttefiklerimiz olduğu gibi karşıtlarımızın olduğu gerçeğiyle karşılaşıyoruz.

Müslüman ve Türk kimliğimizden dolayı özel, haddini aşan, uluslararası ilişkilerde husumetlerin kaynağı olmadığımızı, zaman zaman müttefiklerimizin olduğunu, imparatorluklar içinde var olan başka kavim ve dinlerden olanlar gibi bizimde her ülke gibi ve her ülke kadar sorunlarla karşı karşıya kaldığımızı da görüyoruz.

Yani düşmanlıkların veya karşıtlıkların sadece bize has olduğunu söylemek gerçeğe çok uygun değil.

Bu kitapta, ulusların birbiriyle ne kadar çatışma alanları oluşturduğunu görmek ve bu karşıtlıkların birçoğunun din ile ilgisinin de çok belirleyici olmadığını görmek mümkün.

Fransız Devrimiyle başlayan yeni durumun birçok ülkeyi ve yasalarını, yönetim biçimlerini, sosyal hayatlarına etkilediğini görüyoruz.

Ülkemizde de benzer değişimlerin imparatorluk döneminde başladığını öğreniyoruz.

Cumhuriyet tarihimizle başladığı iddia edilen; Ticaret, İktisadi, Medeni, Eğitim, Hukuki, Askeri, Basına yasaların vb birçok alanda yeniden yazılarak başladığını da öğrenmek mümkün.

Kitaptan bir alıntı, “1839 Islahat Fermanından sonra ilk çıkan 1256/1840 tarihli 13 fasıldan oluşan Ceza Kanunu,1267/1851 tarihli Kanun-i Cedid tamamlanmış, diğer kanunlar ise 1274/1858’de Fransız ceza kanunu esas alınarak hazırlanmış, Tımar sistemi kaldırıldıktan sonra ortaya çıkan toprak meseleleri 1274/1858’de çıkan Arazi Kanunu,1278/1861 tarihli yine Fransız Kanunlarına dayanılarak Ticaret Muhakemeleri Usulü Kanunu, Deniz Ticaret Kanunu, Fransa veya diğer yabancı devletlerden alınmasına karşılık Medeni Hukuk, Ahmet Cevdet Paşa’nın başkanlığında kurulan heyetle 1285-1293/1869-1876 yılları arasında İslam Hukukunun esaslarına göre Mecelle-i Ahkam-i Adliye adı verilmiştir.

Mecelle 100 madde Genel Hükümler, 1751 md. 16 kitaptan oluşmuştur.”

Anlaşılıyor ki, ülkemiz dünyadaki gelişmeler paralelinde hukuk ve devlet düzenine geçmesi Cumhuriyetle olmamış, değişiklikler Islahat Fermanıyla başlamıştır.

KİTAP TANITIM BÜLTENİ | KİTAPYURDU | BİLGE KÜLTÜR SANAT

Siyasal Tarih devletlerin iç durumlarından ve birbirleriyle olan ilişkilerinden bahsettiğine göre tarihin ilk günlerinden başlayan bir siyasal tarih yazmak mümkündür. Ancak dar anlamda siyasal tarih 1789 Büyük Fransız İhtilali’nden başlayarak zamanımıza kadar gelmektedir. Çünkü insanlık tarihinde görülen en büyük değişme ve gelişmeler bu bir buçuk yüzyıllık zaman diliminde gerçekleşmiştir.

Dünyamız coğrafî olarak bu zaman içinde iyice keşfedilmiş, ulusları, devletleri, kültürleri birbirine yaklaştıran ticareti geliştiren, refahı arttıran, yeni yeni sosyal meselelerin ortaya çıkmasına sebep olan, buharla, motorla, elektrikle işletilen ulaştırma araçları ve makineler yine bu dönemde icat edilmiştir. Avrupa’nın hemen her memleketinde hüküm sürmekte olan kralların tahtlarından indirilmeleri veya yetkilerinin azaltılması ve böylece o zamana kadar sürüp gelmekte olan mutlakıyet idaresinin, yerini daha demokratik idarelere bırakması, yani cumhuriyet veya meşrutî krallıkların kurulması, anayasaların düzenlenmesi, insanların medenî ve siyasal haklarının tanınması da bu devirde olmuştur. İşte bu bir buçuk yüzyıllık zaman yeni sosyal meselelerin doğduğu, yeni sosyal çarpışmaların vuku bulduğu bir devir olmak dolayısıyla da önemlidir.

Dış siyaset bakımından bütün Avrupa’yı ve hatta bütün dünyayı saran savaşlar da bu devirde gerçekleştiği gibi, Avrupa’nın ve dünyanın durumunu, yeni ulusal sınırları tespit eden, yeni millî devletlerin doğmasına sebep olan antlaşmalar da bu devirde yapılmıştır.

Prof. Dr. Coşkun Üçok’un sade anlatımıyla bu bir buçuk yüzyıllık dönemi mercek altına alan elinizdeki kitabın öğrenciler kadar genel okurun da ilgisini çekeceğini düşünüyoruz.

Yayın Tarihi:      14.09.2023

ISBN:     9786257201933

Dil:         TÜRKÇE

Sayfa Sayısı:      432

***