Günün Kitabı | İslam’ın Serüveni 2.Cilt | Marshall G. S. Hodgson
Kitap değerlendirme yazarı; Ali İhsan Dilmen
Çevirmen: Berkay Ersöz
(Orta Dönemlerde İslam’ın Yayılışı)
Kitap fetihler yoluyla İslam medeniyetinin uluslararası bir değer olarak ortaya çıkış serüvenini ve gerek Müslümanlar ve gerek Hıristiyan ve Budist topluluklarla yaşadıkları süreci anlatıyor.
Uluslararası düzen oluşturmanın temel faktörü askeri, siyasi ve ticari başarılardan çok özellikle resmi makamlarca kullandıkları dil o dil çerçevesinde oluşan edebiyat, estetik anlayışının yansıması olan mimari yapılar, görsel sanatlarla kurulan iktidarın medeniyete dönüşme süreçleri anlatılıyor.
Bu bağlamda Müslüman coğrafyada egemen dilin, özellikle edebiyatta Farça’nın olduğunu Türkçe’nin ise ancak 14-15 yy’larda yavaş yavaş ortaya çıktığına şahit oluyoruz.
Yine bu süreçte Sünni ve Şii anlayışlar ve Tasavvufi hareketlerin etki alanlarının belirleyiciliğine şahit oluyoruz.
Bir okur olarak benim dikkatimi çeken bu etkileşim süreçlerinde iktidarın bu hareketler ve süreçlerde sivil, yani iktidardan bağımsız yapılanmanın mümkün olmadığıdır.
Hele iktidar karşıtlığının söz sahibi olması hemen hemen mümkün olmamış, bir şekilde toplumsal etki oluşturmaları iktidarı elinde tutan sultanlar tarafından engellenmiş.
İster siyasi, ister ticari, ister sanat edebiyat alanında olsun iktidarın razı olduğu, izin veridiği oranda hayat bulmuş ve kültürel kalıplanmalar teşekkül etmiş.