Günün Kitabı | Beyaz Zambaklar Ülkesinde | Grigory Petrov

Beyaz Zambaklar Ülkesinde: Atatürk’ün Okulların Müfredatına Konulmasını İstediği Kitaptır.

Çevirmen: Elnur Osmanov

Beyaz Zambaklar Ülkesinde, Mustafa Kemal Atatürk zamanında Türkçeye ilk kez çevrildi. Atatürk, kitabı okuduğunda bu destansı başarıya tek kelimeyle hayran olmuştu. Derhal kitabın ülkedeki okulların, özellikle askeri okulların müfredatına dahil edilmesini emretti. Türk askerleri ülkelerindeki “yaşamı yenilemek” için mutlaka bu kitabı okumalıydılar. O vakitler, kitap o kadar çok ilgi gördü ki, Kuran-ı Kerim’den sonra en çok okunan kitap haline geldi.

Bu kitap tüm yoksulluğa, imkansızlıklara ve elverişsiz doğa koşullarına rağmen, bir avuç aydının önderliğinde; askerlerden din adamlarına, profesörlerden öğretmenlere, doktorlardan işadamlarına kadar, her meslekten insanın omuz omuza bir dayanışma sergileyerek, Finlandiya’yı, ülkelerini geri kalmışlıktan kurtarmak için nasıl büyük bir mücadele verdiklerini, tüm insanlığa örnek olacak biçimde gözler önüne sermektedir.

Beyaz Zambaklar Ülkesinde Rus yazar Grigory Petrov tarafından kaleme alınmış 1923 tarihli kitaptır.

Yazar Grigory Petrov’un çeşitli aralıklarla çıktığı Finlandiya seyahatlerindeki notlardan oluşan eser 1800’lerin son döneminde Finlandiya halkının içinde bulunduğu durumu, cehaletten kurtulmak için başta Johan Vilhelm Snellman olmak üzere ülkedeki bir avuç Fin aydının verdiği olağanüstü mücadeleyi anlatır.

Kitap, ilk defa 1923’te Saraybosna’da basılmış, kısa sürede birçok dile çevrilmiş; özellikle Yugoslavya Krallığı’nda, Bulgaristan’da ve Türkiye’de yazarın en çok beğenilen eseri olmuştur.

Eser, 1925’te Bulgaristan’da yayımlandığında büyük ilgi gördü ve 1925-1930 arasında çeşitli bakanlıklar tarafından Petrov’un eserlerini halka tanıtma ve yayma konusunda çaba gösterildi. Kitabın başarısı, Bulgaristan’daki Türk aydınları aracılığıyla Türkiye’ye taşındı.

Türkçeye ilk defa 1928’de Ali Haydar Taner tarafından çevrildi.1930’da yeni alfabeyle yeniden basıldı. 1936’daki baskıyı Maarif Vekaleti üstlendi ve öğretmenler için yayınlanan Terbiye Dergisi abonelerine ücretsiz dağıttı. 1928’den 2008’e kadar en az 41 baskısı yapılan kitap, günümüze kadar en çok çevrilen ve yayımlanan yabancı kitaplar arasına girdi. Yayımlandığı devirde Türk aydını ve Türk bürokrasisi, bu kitabının içerdiği fikirleri, ülkede uygulanması gereken bir eğitim ve kalkınma programı olarak kabul etmiştir. Çeşitli kaynaklarda Mustafa Kemal Atatürk tarafından askeri okullarda okutulması ve öğrencilere tavsiye edilmesi istendiğinden bahsedilmektedir.

1960 Darbesi sonrası, Cumhuriyet gazetesi darbede yer alan askerlerin eğitim seviyesi ve dünyaya bakışını öğrenmek için bir anket yaptı. Ankette bulunan soruların bir tanesinde “Okuduğunuz hangi kitap sizi en çok etkiledi?” diyordu ve subayların çoğunluğu “Beyaz Zambaklar Ülkesinde” cevabını verdi.

Kitap, Ali Haydar Taner’den sonra dört ayrı çevirmen tarafından daha Türkçeye çevrildi.

1968’de “Ak Zambaklar Ülkesinde (Finlandiya)” adıyla Türker Acaroğlu tarafından yapılan ikinci çevirisi yayınlandı.

1976’da ise üçüncü çevirisi “Akzambaklar Ülkesi Finlandiya’da” adıyla Hasip Ahmet Aytuna tarafından piyasaya sunuldu.

Dördüncü çeviri ise 2005’te Nazik Demir ve Yılmaz Demir tarafından Bulgarcadan Türkçeye yapıldı. 2004’te ilk defa Rusça olarak çıkan kitabı, 2007’de Sübhane Mirzaeva, Türkçeye çevirdi.

Kitap, Osmanlı-Türk kadın hareketinin öncülerinden Şükufe Nihal Hanım’a Finlandiya’yı gezmesi ve “Finlandiya” (1935) adlı kitabını yayımlaması için ilham vermiştir.

Kaynakçalar:  Vikipedi/ Wikipedia

a b “Melih Bayram Dede, Beyaz Zambaklar Ülkesinde Dionotkitap.net sitesi, 20.10.2004”. 3 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2011.

a b c d e f “Zeynep Zafer, Rus Yazarı Grigoriy Petrov’un Sürgün Dönemi Eserleri, Karadeniz Araştırmaları, Cilt: 6, Sayı: 23, Güz 2009” (PDF). 3 Eylül 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2012.

a b “Saime Selenga Gökgöz, Finlandiya Türkleri ve Türk Hariciyesinin Siyaseti, Bilig, Sayı 47, Güz 2008” (PDF). 1 Haziran 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2012.

“Arşivlenmiş kopya” (PDF). 30 Aralık 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2014.

“1960’ta yönetime el koyan subayların görüşü”. 6 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2017.