BİR KARŞI-DEVRİM ALEGORİSİ-Josef H. Kılçıksız

Kolektif belleğin bilinçaltı, sadece sembol diline açıktır. Etkili bir iletişim aracı olarak sembol dili, mantık dilinin aksine, metafizik bir boyut taşır.

Sembolizm düşünce özgürlüğü olmayan ortamların can simididir. Sembol ‘dile gelmeyen’in, daha doğrusu getirilemeyenin ifadesi olarak önemli bir işlevsellik yüklenir. Anlamın paketlenmesi veya şifrelenmesi hakikati bükmektir biraz da.

xxx

Ayasofya’nın, birbiriyle uzlaşmaz antagonist bu her iki dünya görüşü için sembolik bir değeri var. İslamcı-muhafazakâr-milliyetçi taban Ayasofya’ya esaretten kurtulma, fetih ya da kılıç hakkı gibi sembolik değerler atfederken, Kemalistler ise Ayasofya’nın müzeye çevrilmesi sürecini hilafetin ilgası ile başlayan seküler devrimci bir sürecin doğal neticesi olarak algılıyorlar.

xxx

Hilafetin ilgası ile birlikte padişahlara ait mülkler, “millete intikal etmiş”ti. Bu “intikal” işlemi son Danıştay kararının kanuni dayanağını yok etmekle kalmayıp, Fatih’in vasiyetine ihanet söyleminin altındaki argümanlar halısını da çekip alıyor.

Görüldüğü üzere Ayasofya’nın taşıdığı sembolizm cumhuriyetin kurucu unsurlarıyla açık bir hesaplaşmaya dönüştü. Bu hesaplaşmanın sinir uçları, 1934’te müzeye çevrilmesi olayının da arkasına sarkan hilafetin ilgası hatta aydınlanma devriminin tümüyle topyekûn bir hesaplaşmaya kadar uzanıyor.

xxx

Ayasofya bu bakımdan bir çeşit karşı-devrim alegorisi olarak okunabilir.

xxx

Ayasofya’ya atfedilen sembolizm anıt olarak sahip olduğu tarihsel değeri de kemiriyor.

Sembolizm Ayasofya’nın en derin varlığını boşaltıp onu sadece tarihle kurduğu antagonist çağrışımlara, medeniyet çatışmaları ve siyasi meydan savaşlarının bir gazisine, dışardan gelen veri ve duyumlara taşıyıcılık eden bir vektör (taşıyıcı araç) durumuna indirgedi. Ayasofya bu atıflar sayesinde bir odanın duvarına asılmış, fantezilerle süslü bir aynaya dönüştü.

xxx

Yazının tümü için Bianet

https://artigercek.com/haberler/bir-karsi-devrim-alegorisinde-sembolizmin-islevi

https://bianet.org/bianet/toplum/227406-ayasofya-akp-nin-kara-gun-akcesi