Ahmet Maranki’ye ‘intihal’ cezası

Türkiye’de bitkisel ilaçlar alanında faaliyet gösteren iki önemli isim intihal (aşırma) iddiası ile davalık oldu. Davayı açan taraf 3 ciltlik ‘Şifalı Bitkiler ve Alternatif Tıp’ isimli kitabın yazarı İbrahim Gökçek oldu. Gökçek, iddiaya göre

kendisinin bulduğu ve kitabında kullandığı 11 bitkiye ait fotoğrafların, Ahmet-Elmas Maranki çiftinin imzası ile çıkan ‘Kozmik Bilim Işığında Şifalı Bitkiler’ kitabında kaynak gösterilmeden kullanıldığını tespit etti.

‘O KİTAP TOPLATILSIN’
Gökçek, avukatı M. Mustafa Özkul aracılığı ile Bakırköy Fikrî ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesinde Maranki çifti ve kitabın basımını yapan Mozaik Yayınlarına (Hayat Yayıncılık İletişim Eğitim Hizmetleri) karşı dava açtı. Haziran 2009’da açılan davada bin TL maddi, 30 bin TL de manevi tazminat talebinde bulunuldu. Dava dilekçesinde, Gökçek’in kitabına aldığı bitkiler üzerinde uzun süren bilimsel çalışmalar yaptığı, tespit ettiği bitkilerin özel olarak fotoğraf çekimlerini yaptırdığına da vurgu yapıldı. Dilekçede, davaya konu kitabın çoğaltılmasının önüne geçilmesi, basımı yapılanların ise toplatılması istendi.

‘FOTOĞRAFLAR GÖKÇEK’İN DEĞİL’
Davalı taraf avukatları ise mahkemeye sundukları savunmada, davanın reddini istedi. Savunmada, dava konusu yapılan bitki fotoğraflarının ‘eser’ olmadığına vurgu yapılarak ‘Söz konusu fotoğraflar davacıya ait değil. Kaldı ki bu bitkiler binlerce senedir var. Fotolar Google’dan alınıp kitaba konuldu’ denilerek telif hakkının da bulunmadığına işaret edildi.

Davaya konu bitki fotoğrafları dosyada yer aldı.

MAHKEMEDEN TOPLATMA KARARI
Mahkeme tarafların savunma ve delillerini aldıktan sonra dosyayı bilirkişi heyetine teslim etti. Alınan bilirkişi raporunda özetle ‘11 fotoğraf için ihlal var. Bu durum haksız rekabete yol açar’ denildi. Mahkeme 15 Kasım 2012’de gerekçeli kararını açıkladı. Kararda, Maranki’nin kullandığı 11 fotoğrafın kitaptan çıkarılmasına, basımı yapılan kitapların ise toplatılması istendi. Kararda ayrıca bin TL maddi tazminat ödenmesine hükmedilirken manevi tazminat talebi geri çevrildi. İbrahim Gökçek’in avukatı kararı temyiz etti.

YARGITAY: BİLİMSEL KİŞİLİĞİ ZEDELENDİ
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, manevi tazminat da ödenmesi gerektiğine hükmederek Bakırköy Fikrî ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesinin kararını bozdu. Yargıtay kararında, Maranki’nin kitabında kullandığı fotoğrafların Gökçek’in bilimsel kişiliğini zedelediğine işaret edildi. Yerel mahkeme bozma kararına uyarak Gökçek’e 8 bin TL’lik manevi tazminatın da yasal faizi ile ödenmesine hükmetti. Bu kez de Maranki’nin avukatları kararı temyiz etti. Ancak sonuç değişmedi. Yargıtay 11. Hukuk Dairesi kararı onadı.