Bir Buhranın İzdüşümü

Okuyan bir coğrafyada savaşlar olmaz..

Kör Baykuş’tan alıntılar.

Sadık Hidayet, 17 Şubat 1903’te Tahran’da doğdu. 9 Nisan 1951’de Paris’te dünyayı terk etti. O arada kalan kırk sekiz yılı, o sancılı yaşamını şöyle anlatır: ”Hayat hikâyemde önemli bir şey yok, başımdan ilginç olaylar geçmedi. Ne yüksek bir mevki sahibiyim ,ne de sağlam bir diplomam var. Okulda hiçbir zaman örnek bir öğrenci olamadım, başarısızlıklar her yerde buldu beni. Nerede çalışırsam çalışayım silik, unutulmuş bir memurdum; şefleri memnun edemedim. İstifa ettim mi seviniyorlardı… Bırak gitsin yaramaz! Çevrem böyle görüyordu beni, haklıydılar belki de.”

O kısacık yaşamına dört öykü, iki roman, iki inceleme, birçok derleme ve iki de intihar girişimi sığdırdı. İkincisi ölümle sonuçlandı. Buhranlı yaşamı onu sürekli bunalıma itmiş ve kendi ülkesi ile bir türlü barışamamış ama gittiği yerlere de alışamamıştı.

Yakın dostlarından biri olan Bozorg Alevi şöyle der: ”Ölümünden az önce bir hikaye taslağı kaleme almıştı, şuydu konu: Annesi ‘Salgı salamaz ol!’ diye beddua eder yavru örümceğe. Küçük örümcek ağ yapamayınca ölüme kurban gider. Hidayet’in hayat hikayesi miydi bu?”

Kör Baykuş yazarın iki romanından biri. Roman, somutun ötesinde bir soyutluktan bahsediyor. Bu bazen bir rüya, bazen düş, bazen kabus, uyku ile uyanıklık arası bir hayal. Tüm bunların dışında bir hastanın sayıklaması mı yoksa bir buhranın izdüşümü mü? Aslına bakarsak bu anlatılanlar, bu sancı  belki de hepimizin sancısı sadece anlatıcı Sadık Hidayet. Bu yüzden bence bu kitabın herkese söyleyeceği bir şeyleri vardır. Sözü daha fazla uzatmadan buyurun alıntılarla inceleyelim.

1)”Yaralar vardır hayatta, ruhu cüzam gibi yavaş yavaş ve yalnızlıkta yiyen, kemiren yaralar.”  s/15

2) ”Lakin tek korkum:Yarın ölebilirim kendimi tanıyamadan.Hayat tecrübelerimle şu yargıya vardım ki,başkalarıyla benim aramda korkunç bir uçurum var,anladım elden geldiğince susmam gerek,elden geldiğince düşüncelerimi saklamalıyım.Ve şimdi şimdi yazmaya karar vermişsem, bunun tek nedeni, kendimi gölgeme tanıtmak isteğidir.” s/15

3) ”Bense onun gözlerine muhtaçtım,bir bakışı yeterdi;felsefenin bütün müşküllerini, teolojinin bütün muammalarını çözmeme yeterdi.Bir bakışı,diğer rumuz ve sırları alırdı bende, açardı.” s/21

4)”Ben başka türlüsünü değil,ancak zehirlenmiş bir hayatı yaşayabilirdim.” s/25

5)”Ve ben, mihnet ve meskenet dolu bu fakir odada, bir mezarı andıran bu odada, beni saran ve duvarların içine kadar nüfuz eden sonsuz gecenin karanlıklarında, uzun karanlık soğuk sonsuz bir gece geçirmek zorundaydım, bir ölünün yanında, onun ölüsüyle birlikte bir gece ve birden düşündüm ki, dünya dünya olalı, ben var oldum olalı, soğuk hissiz hareketsiz bir ölü, karanlık odada hep yanımdaydı benim.” s/25

6)”Böyle durumlarda herkes, güçlü bir alışkanlığa, bir tutkuya sığınır: Ayyaş içer, edebiyatçı yazar, yontucu taşı yontar, acısını dindirmek için her biri, en kuvvetli iç güdüsünden medet umar ve gerçek sanatçı, kendi bağrından şaheserler yaratır.Ama ben, ki zevksiz ve biçare biriyim, kalemdanlar boyayan bir ressam parçası, ben ne yapabilirim?” s/25-26

7)”Olmaz olsun! O ölmüş ben sağ kalmışım,neye yarar?” s/28