ALTIN
DOLAR
EURO
BIST
Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
Hatay °C

Sakallı Celal’in Türkiye Gemisi / Cemil Biçer

10.02.2019
1.280
A+
A-
Sakallı Celal’in Türkiye Gemisi / Cemil Biçer

“Efendim, kimdir bu Sakallı Celal denilen muhterem?”

 

Türkiye’nin sosyolojik analizi tek bir cümle ile yapmak gerekirse, hiç düşünmeden “Sakallı Celal‘in” dillere peleseng olmuş ünlü sözünü yazar ve altına gözüm kapalı imzamı atarım ve arkama bile bakmadan yürür giderim.

Efendim, kimdir bu Sakallı Celal denilen muhterem?

Türkiye’nin Arap saçına dönmüş bu hal-i pürmelalini tek bir cümle ile anlatan bu nice bir sihirli söz dizisidir. Sakallı Celal adı ile maruf bu değerli filozofumuz;

1886-1962 yılları arasında yaşamıştır. 2. Abdülhamid dönemi Bahriye Nazırı Amiral Hüseyin Hüsnü Paşa’nın oğludur. Galatasaray Lisesi’nden 1907 yılında mezun olmuştur.

En yalın hali yaşamını ve kişiliğini anlatmak için yaşamından rastgele kesitlerle bunu yapmak doğru bir yöntem olacaktır.

Fransızca bilir, sağlıklı, güçlü, hazırcevap, esprili, kültürlü, bekar, bakımsız, derbeder, titiz, babacan, ütopik sosyalist meczup… Evinde yapılan bir arama da polis duvarda duran Karl Marx portresini sorunca “Rahmetli Babam” diye cevaplamıştır.

Öğretmenlik yapmış, Aydın’da incir fabrikasında çalışmış çöpçülerin ücretini az bularak protesto amacıyla bir müddet çöpçülük de yapmıştır bir müddet. Paraya pula hiç önem vermemiştir. Öyle ki Galatasaray Lisesi’ndeki öğretmen vekilliği döneminde çocuklara askıdaki ceketini göstererek “Parası biten cebimden alabilir” dermiş.

Yazılı bir eseri olmamasına rağmen entelektüel çevrelerde Türkiye’nin en ünlü filozofu olarak tanınır ve anılır.

Hakkında tüm bilgi ve belgeleri yazar Orhan Karaveli tarafından yazılmış olan ”Sakallı Celal – Bir Türk Filozofunun Yeniden Doğuşu” kitabında bulabilirsiniz.

“Adam olacak çocuk bokundan bellidir” derler, çok isabetli bir metafordur. Sakallı Celal’in sınıfsal konumuna aykırı kişiliği esasen çocukluğunda belirginleşmiştir.

Çocukken annesinin “Paşa Hanımı” kokoş tavırlarına sinirlendiği için makam faytonunda kendini arabacı askerin yanına atıp, annesini utandırırmış. Zaten sonraları annesi için “askerler, babama selam durduklarından daha çok anneme selam dururlardı! Benim annem Abdülhamit’in dişilidir.” diyecek kadar da sivri dilli ve objektiftir.

Sakallı Celal, yaşadığı döneme göre ‘fazla geniş’ vizyonlu, ileri görüşlüdür. Gittiği dokuz köyden de kovulur. Onun amacı belli ki onuncu köyü bulmak ve orada yaşamaktır…

Öğretmenliğe başladığındaki ilk görev yeri Üsküp’te öğrencilerden bir futbol takımı kurduğunda, şeytan icadı oyun yüzünden ‘komünist’ olarak nitelendirilir ve görevden alınır.

Sonrasında gittiği Kastamonu’da öğrencilerine hurafelere inanmamaları yönünde verdiği öğütler nedeniyle sakıncalı ilan edilerek yine görevden alınır. Bu yıllarda Nazım Hikmet ve Va-la Nurettin ile ev arkadaşlığı yapmış ve bu iki ünlü yazarımızda komünizm ateşini ateşlemiştir.

Ankara Sultanisi’nde din derslerinin ders saatini azalttığı ve erkek öğrencilere bayan öğretmen atadığı için uyarılır. Devlet memuru olamayacağını anlayıp çareyi Aydın’da incir fabrikasında çalışmakta bulan Celâl, burada da rahat edemez.

İşçilere yardım ettiği gerekçesiyle komünist olduğu düşünülür ve evi basılır. Kitapları ve eşyaları talan edilen sakallı Celal, polise ne aradıklarını sorunca “Fakir işçilere yardım ediyormuşsun! Yani komünistmişsin! Biz de bunun belgelerini arıyoruz” yanıtını alır. Celâl bey, işaret parmağıyla kafasını göstererek “aradıklarınız burada” yanıtını verir.

Bir başka gün, taşıdığı ruhsatlı silahına el konduğunda, silah taşıma nedeni olarak; ”bu polis eskiden padişahın ve hilafetin polisiydi. ‘Padişahım çok yaşa’ diye bağırmayanları yakalayıp zindana tıkardı. Düpedüz zulüm aracıydı emrinde olduğu padişah ve hilafetin. Şimdi devran değişti. Cumhuriyet ilan olundu ve bu polis Cumhuriyet’in polisi olup çıktı. İyi de ben bu polise nasıl güvenebilirim? Yarın birileri punduna getirse bir kez daha ‘hilafetin polisi’ olmayacakları ne malûm? O nedenle ben bu silahı gerektiğinde Gazi Paşa’yı ve Cumhuriyet’i korumak için taşıyorum” der…

Bugünden bakıldığında Sakallı Celal’in ferasetinin ne kadar uzun erimli olduğunu görmek mümkün… Aynı paradoks bugün içinde geçerli değil midir?

Orhan Karaveli üstadın kitabında çok edebi bir dilli anlattıklarından örneklerle Sakallı Celal ‘in ününün tamamen bilek ve yürek gücü ile kazanıldığını anlamak mümkündür.

Yarenler; yine fukara sümüğü gibi sündürdük lafı, zarfa takılmaktan “Mazruf’’u ıskalayacağız.

Anlatmak istediğim Türkiye’nin an hali ile sosyolojik analizi idi. Bu konu hakkında anlı şanlı üniversitelerde doktora tezi yazılır ama bence bu durumu an yalın hali ile Sakallı Celal amcamız tespit etmiştir:

”Türkiye durmaksızın doğuya giden bir gemidir, bazıları bu geminin güvertesinde batıya doğru koşarak batıya gittiklerini sanırlar.” (Sadrettin Celal) Hatime: Söyleyenden dinleyen arif gerek.

 

Cemil Biçer

 

 

 

Administrator
Administrator
Editörden Yazı Atölyesi, Çağdaş Türk ve Dünya Edebiyatı’nı merkezine alan bir Websitesidir. Yazı Atölyesi’ni kurarken, okurlarımızı günümüzün nitelikli edebi eserleriyle tanıtmayı ve tanıştırmayı hedefledik. Yazarlarımız, Yazı Atölyesi’nde, edebiyat, sanat, tarih, resim, müzik vb. pek çok farklı alandan bizlere değer katacağını düşünüyoruz. Bu amaçla, sizlerden gelen, öykü, hikaye, şiir, makale, kitap değerlendirmeleri, tanıtımı ve film tanıtım yazıları, anı ve edebiyata ilişkin eleştiri yazılarla, eserlerinize yer veriyoruz. Böylelikle kitaplarınızla eserlerinizin yer aldığı Yazı Atölyesi’nde, dünya çağdaş edebiyatı ile sanatın pek çok farklı alanında değer katacağına inanıyoruz. Yazı Atölyesi kültür sanatın, hayatın pek çok alanını kapsayan nitelikli edebiyat içerikli haber sunar. Bu nedenle başka kaynaklardan alınan, toplanan, bir araya getirilen bilgileri ve içerikleri kaynak belirtilmeksizin yayına sunmaz. Türkçenin saygınlığını korumak amacıyla ayrıca Türk Dil Kurumu Sözlüğünde önerilen yazım kuralları doğrultusunda, yayınladığı yazılarda özellikle yazım ve imla kurallarına önem verilmektedir. Yazı Atölyesi, üyeleri ve kullanıcılarıyla birlikte interaktif bir ortamda haticepekoz@hotmail.com + yaziatolyesi2015@gmail.com mail üzerinden iletişim içinde olan, bu amaç doğrultusunda belirli yayın ilkesini benimsemiş, sosyal, bağımsız, edebiyat ağırlıklı bir dijital içerik platformudur. Katkılarınızdan dolayı teşekkür ederiz. http://yaziatolyesi.com/ Editör: Hatice Elveren Peköz Katkılarınızdan dolayı teşekkür ederiz. http://yaziatolyesi.com/ Editör: Hatice Elveren Peköz Email: yaziatolyesi2016@gmail.com haticepekoz@hotmail.com GSM: 0535 311 3782 -------*****-------
YAZARA AİT TÜM YAZILAR
BİR YORUM YAZIN
ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.