TOLSTOY VE DİĞERLERİ | Yelda Karataş

Tolstoy’u okudum. Savaş ve Barış dahil. Kendisi ilk dekabristler’den . Savaş ve Barış’ı da bir dekabrist’in hayatını anlatmak için yazıyor.

Sonra bakıyor ki o kuşağın arkasında anne babalar ve büyük anne babalar var. O nedenle Napolyon savaşları ile başlıyor kitap. İlk bölümde de bizi savaşın anlamsızlığı ile yüzleştiriyor. Bugünkü kuşağı anlamak için Angelopoulos’un Balkan Tarihi ve oradaki savaşlarla neden yüzleştiğini hissediyorum.

Tolstoy’un sabrı bana kalırsa hiç bir romancıda yoktur. Büyük dehası Anna Karenina ve Diriliş gibi büyük yapıtlar koymuştur. Diriliş’i orta okul yıllarımda okumuş, bir köylü ihtilalinin neden gerekli olduğunu hissetmiştim. Lenin’in gerçekleştirdiği de bir köylü devrimidir yine bana kalırsa. Mujiklere duyduğu hayranlık öyle büyüktür ki Tolstoy’un sonunda bir toprak ağası ( derebey) olmasına rağmen, dağıttığı topraklarının üzerinde yaşayanların anlayacağı o basit ve estetik açıdan bir felaket olan Halk İçin Hikayeler’i yazar. Acınası öykülerdir. Tolstoy gibi bir deha herkesin anlayacağı öyküler yazmanın sanat olduğu yanılgısını nasıl yaşar hiç anlayamam…
İçimi sızlatır…

Gorki’nin hayran olduğu ve mektuplaştığı Dr. Cehov böyle bir ödün vermez. Vişne Ağacı’nda bize hissettirdiği devrimin geleceğini bilir ama Halk için öyküler yazmanın çarpıklığını ve sanatsal bedelini de…

Tolstoy’u çok seviyorum. Savaş ve Barış ve Anna Karenina okunmalıdır derim. Ama Martı, Cehov’un Martı’sı mutlaka okunmalıdır… Bütün kitapları…. Gogol ve Dostoyevski’den söz etmiyorum bile. Onlar okunmadan yaşanmaz ki!